FREE WRITING WORKSHOP

Sampu hanggang kinse minutos lang, isang maikling kuwento na ang magagawa ng isang manunulat sa pamamagitan ng paggamit ng teknik na free writing.

Maraming nagsasabing gusto nilang maging manunulat, ang problema ay kung paano ito sisimulan. Mayroong hindi agad makabuo ng plot, mayroong mahina sa characterization, at mayroon cliché mag-dialogue. Maraming gustong maging manunulat o kung minsan nga’y manunulat na ngang talaga pero mayroong “weakness.” At ang weakness na ito ay tinatawag nilang mental block o kaya’y black moment ng kanilang mga sarili.

Kapag nasa ganitong kondisyon ang utak ng isang manunulat pero gusto niya o may pangangailangan siyang magsulat, may ilang pamamaraan para makapagsimula o may masimulan. Mahalaga sa pagsusulat ang may nasisimulan para may maide-develop na plot kaysa nananatiling hindi gumagalaw ang bolpen.

Maaaring pumili ng isang tahimik na lugar kung nanaisin. Pero ito hindi necessary. Kahit maingay, kahit magulo, kahit matao, kahit sa loob ng bus o jeepney, kahit nga sa mga fastfood, effective ang free writing sa mga ganitong lugar upang may makitang mga detalye, maliliit na bagay o mga pangyayaring puwedeng ipaloob sa plot na nais buuin.

Kung nasa mataong lugar, mas mabuting gumamit ng papel at bolpen upang mas madali ang pamamaraan kumpara sa laptop o makinilya. Isulat ang oras, lugar, panahon (temperature o ambiance), mga taong naglalakad o nakikita, mga karakter na may potensiyal na gamitin sa plot. Isulat ang mga walang kawawaaang naririnig sa paligid. Halimbawa, may dalawang batang namamalimos, “Ate pahinging piso. Ate ako rin. Alis, alis, ang babaho n’yo!” Isulat ang naririnig sa dalawang mag-boyfriend na nag-aaway, “Ano ba? Ano bang problema mo? Wala akong problema, nanakakainis ka. Akala mo hindi ko alam na itine-text mo si Anna.” Isulat ang aleng nagtitinda, “o suki, mura lang, bili na.” Isulat ang sinasabi ng jeepney driver sa pulis na nanghuhuli, “Boss kalalabas ko lang eh. Pasensiya na.”

Kapag naisulat na ang lahat ng bagay na narinig at nakita ay puwede na itong i-plot.

MILYU: KALSADA
ORAS: alas tres ng hapon
AMBIANCE: matao, magulo ang paligid, maingay, may mga vendor, maraming jeep sa kalye, mabibilis ang mga sasakyan, maalinsangan ang paligid.
MGA TAUHAN: mag-boyfriend, ale, dalawang bata, pulis, jeepney driver, tindera.
TITULO: may kinalaman sa kalsada.

Simulan na ang pagsulat ng plot o kuwento. Ano ba ang posibleng kuwento ng ganitong tagpo at mga tauhan? Drama ba ito? Comedy ba? Horror ba? Uso ang horror.

Ah, horror. Sige, horror.

Anong mga elemento ang puwedeng ilagay para maging horror ang kuwentong nasa gitna ng kalsada, alas tres ng hapon, at sa isang mataong lugar?

Challenge ito. Isang napakalaking challenge.

So, ang mga elemento ng horror na puwedeng ilagay ay asuwang, maligno, mga pangyayaring kakila-kilabot, multo, etc.

Okey multo. Challenging ang kuwentong multo sa katanghaliang tapat.

Ganito ko isusulat ang kuwentong nakita ko sa paligid.

Ang title: SA KABILANG KALSADA

Magulo ang paligid. Kasing gulo ng isipan ni Harvey, pagkatapos ay inaaway pa siya ni Marie. Maingay ang kalsada dahil sa mabilis na takbo at salitan ng mga pumapasadang jeepney. Makulit at maligalig pa ang dalawang bata na kanina pa nanghihingi ng pera kung kani-kanino. At naispatan pa ng dalawang ito ang isang aleng may kasungitan.

“Ate pahinging piso.”

“Ate ako rin.”

“ Alis, alis, ang babaho n’yo!”

Tapos itong si Marie, ayaw pang tumigil sa kangunguyngoy kay Harvey.

“Ano ba? Ano bang problema mo?”

“ Wala akong problema, nanakakainis ka. Akala mo hindi ko alam na itine-text mo si Anna?”

“Namputsa! Marie, ang tagal na noon! Matagal na kaming hindi nagkikita ni Anna!”

“Sinungaling ka! Kanina pa kaya siya nasa likuran natin! Kanina ka pa kaya niya sinusundan!”

“Ano?” Buong pagtataka ni Harvey. Nagpalinga-linga pa ito at tiningnan ang paligid para hanapin si Anna.

Narinig pa ni Harvey ang jeepney driver na nagpapaliwanag sa pulis na nanghuhuli. “Boss kalalabas ko lang eh, pasensiya na.” sabay kamot ng ulo.

Tumunog ang cellphone ni Harvey. May nag-text. Agad inagaw ni Marie ang cellphone at binasa.

“Marie, ano ba?”

“Sinungaling ka talaga, bakit mo sasabihing hindi na kayo nagkikita ni Anna? Bakit sinasabi niya ditong hihintayin ka niya sa kabilang kalsada?”

“Ano?” Lalong nagulat si Harvey. Hindi niya alam ang mga sinasabi ni Marie.

Pag-angat ng mukha niya, nakita nga niyang papatawid si Anna papunta sa kabilang kalsada, habang may paparating at rumaragasang sasakyan.

Sumigaw si Harvey. Para siyang namamalik-mata lang pero totoong lahat ang nakikita niya. Masasagasaan si Anna.

“Anna!!!”

Iglap at nawalan ng kontrol sa sarili si Harvey. Awtomatikong gumalaw ang mga paa niya para tumakbo, para iligtas si Anna sa tiyak na kapahamakan.

Hindi nakakilos si Marie. Natigagal siya. Lalo na ng makita niyang si Harvey ang sumalpok sa rumaragasang sasakyan. Hindi niya nakita si Anna. Hindi niya alam kung saan nakita ni Harvey si Anna at bigla na lamang itong sumigaw at nagtatakbo.

Mabilis ang mga sumunod na pangyayari. Nagkakagulo ang mga tao. Nakahandusay sa kalsada si Harvey. Wala ng buhay. Basag ang bungo. Pinaalis ng pulis ang mga taong nag-uusyoso. Napahesusmaryosep ang aleng hinihingan ng dalawang bata ng pera at dahil sa hindi inaasahang pangyayari ay agad nitong naabutan ng tigsi-singkuwenta pesos ang dalawang bata. Parang walang anuman ang nangyaring aksidente para sa tindera, patuloy lang itong nagtinda. Ilang beses na raw kasi itong nakakita ng na-hit and run sa lugar na iyon.

Muling tumunog ang cellphone ni Harvey na hawak ng tigagal pa ring si Marie. Hindi pa nito nababasa ang text messages mula sa kapatid ni Anna na si Pol.

“Bro, patay na’ng kapatid ko, kaninang alas tres, pinaaalam ko lang para alam mo ang nangyari sa ex mo.”

Ilang minuto pa lang ang nakakalipas, nakipagkita na nga si Harvey kay Anna sa kabilang kalsada.

eNd.

Marami pang posibilidad na maaaring gawin sa plot na nabuo o sa kuwentong nasimulang sulatin. Puwede itong maging drama, love story, comedy, etc. Mula sa dagli (o maikling maikling kuwento), puwede itong maging isang maikling kuwento o kaya'y maging isang nobela. Bakit ang hindi? Ang lahat ng malaki ay nagsisimula sa maliit. At ang maliliit ay ang mga detalyeng naka-ugnay sa malalaki.

Kasama sa workmode ng isang manunulat ay ang bumuhay ng mas maraming posibilidad na kuwento at pangyayari sa isang simpleng plot na nabuo. Habang gumagana ang isip sa isang nabuong plot mula sa mga nakita't napakinggan sa pali-paligid, patuloy lang ang manunulat sa pagtanggap ng mga ideyang payayabungin pa niya hanggang sa marating na niya ang pinakadulo ng kanyang isinusulat na kuwento. :)